Αρχική

12ος Δρόμος του Απολλοδώρου στην Αιανή

 Στο
πλαίσιο των εκδηλώσεων Αιανή 2013: «Εορταί μηνών Πανάμου – Λωίου – Γορπιαίου –
Εκδηλώσεις πνεύματος και άσκησης σώματος», το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής και ο
Σύλλογος «Φίλοι Μουσείου και Αρχαιοτήτων Αιανής» με τη στήριξη του Δήμου
Κοζάνης

Διοργανώνουν  το Σάββατο 13 Ιουλίου 2013 τον 12ο ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ
ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ προς τιμή του αρχαίου Αιαναίου δρομέα, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων
με την επωνυμία Αιαναία Άθλα.
Ο
αγώνας δρόμου επί ανώμαλου εδάφους, αποστάσεων 1.000, 3.000 και 5.000 μέτρων θα
έχει ως αφετηρία το Αρχαιολογικό Μουσείο και πορεία προς το ρέμα του Χάνδακα
(θέση ιδιαίτερου φυσικού κάλλους), τους αρχαιολογικούς χώρους (αρχαία πόλη και
βασιλική νεκρόπολη), το πλατανόδασος της θέσης Γιαννούκα Βρύσης και τη
μεταβυζαντινή Εκκλησία της Αγίας Παρασκευής για να καταλήξει στην κεντρική
πλατεία της Αιανής, όπου θα γίνει η απονομή των επάθλων, το δαφνοστεφάνωμα των
αθλητών και η βράβευση του μικρότερου και του μεγαλύτερου σε ηλικία δρομέα.
Θα
συμμετέχουν οι κατηγορίες παίδων, κορασίδων, εφήβων, νεανίδων, ανδρών και
γυναικών ηλικίας 5 έως 80 ετών.
ΟΛΟΙ
ΜΑΣ θα περπατήσουμε στο πέτρινο μονοπάτι, το οποίο ενώνει το Αρχαιολογικό Μουσείο
με τους Αρχαιολογικούς χώρους
ΕΚΚΙΝΗΣΗ
: 19:00  Από το Αρχαιολογικό Μουσείο
Δηλώσεις
συμμετοχής μέχρι την Παρασκευή 13 Ιουλίου 2013 στους:
Αρχαιολογικό
Μουσείο Αιανής και Σύλλογο “Φίλοι Μουσείου και Αρχαιοτήτων” Αιανής, τηλ. 24610-
98800/1, υπόψη Κύρινα Αντώνιου
ΓΕΩΡΓΙΑ
ΚΑΡΑΜΗΤΡΟΥ-ΜΕΝΤΕΣΙΔΗ, ΔΡ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ
 «Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΙΑΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΩ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»
 Η άθληση στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε έκφραση
της καθημερινής ζωής και συνδεόταν στενά με τη θρησκεία. Τα αθλήματα είχαν ως
πρότυπο μυθικούς αγώνες θεών και ηρώων και τελούνταν προς τιμήν τους, κυρίως σε
ιερά και στη διάρκεια μεγάλων εορτών. Ο θρησκευτικός χαρακτήρας του αθλητισμού
είχε ως συνέπεια τη στενή σχέση με τις τέχνες, σχέση που ενδυναμώθηκε από το
ελληνικό ιδανικό για άθλο και αριστεία. Στην παιδεία των νέων ισάξια θέση με τη
μουσική και πνευματική άσκηση κατείχε και η γυμναστική. Μέσω του άθλου, που
σήμαινε άσκηση, άμιλλα και βραβείο, οι νέοι ανέπτυσσαν τις ανεξάντλητες
πνευματικές και σωματικές δυνάμεις και αρετές ώστε να καταστούν «καλοί
κ’αγαθοί», πλήρεις και ελεύθεροι.
Η
ενασχόληση των κατοίκων της Άνω Μακεδονίας με τον αθλητισμό αποτυπώνεται σε
πλήθος αρχαιολογικών αντικειμένων. Στην Αιανή υπάρχει η στλεγγίδα του 5ου αι.
π.Χ με το όνομα Άπακος και μία άλλη των μέσων του 4ου αι. π.Χ. με σφραγίδα του
Αδάμας. Σε τάφο της αρχαίας νεκρόπολης στην Κοζάνης είχε τοποθετηθεί
μελανόμορφη οινοχόη των αρχών του 5ου αι. π.Χ., προερχόμενη μάλιστα από το
εργαστήριο της Αιανής, που φέρει παράσταση παλαιστών. Ο εντοπισμός Παναθηναϊκών
αμφορέων στην νεκρόπολη της Αιανής από τον 6ο και 5ο αι. π.Χ., δηλώνει την
συμμετοχή Αιαναίων σε γυμνικούς ή ιππικούς αγώνες των Παναθηναίων στην Αττική,
που ήταν αγώνες χρηματίτες και όχι στεφανίτες, με έπαθλο το λάδι σε μεγάλους
αμφορείς με παράσταση τη μορφή της Αθηνάς Προμάχου και του σχετικού
αγωνίσματος.
Για
τις παντρεμένες γυναίκες υπάρχει η μαρτυρία ότι απαγορευόταν να παρακολουθούν
τους αγώνες της Ολυμπίας. Ωστόσο στη Σπάρτη και σε άλλες δωρικές πόλεις οι νέες
ασκούνταν στα γυμνάσια μαζί με τα αγόρια, ενώ είναι γνωστό ότι είχαν θεσπιστεί
αγώνες μόνο για γυναίκες κάθε τέσσερα χρόνια στα Ηραία της Ολυμπίας. Μύθοι,
όπως της Αταλάντης από την Αρκαδία που συμμετείχε στο κυνήγι του Καλυδώνιου
κάπρου, αντανακλούν τη σχέση της γυναίκας με τον αθλητισμό, ενώ από τη ρωμαϊκή
εποχή είναι γνωστή η συμμετοχή των γυναικών σε αγώνες πανελλήνιων και τοπικών
ιερών.
Παράλληλα
και εκτός του πλήθους των αρχαιολογικών ευρημάτων που μαρτυρούν ενασχόληση με
τον αθλητισμό, σε μεγάλα ιερά με πανελλήνιους αγώνες διασώθηκαν γραμμένοι σε
λίθο κατάλογοι θεωροδόκων, οι οποίοι ως άρχοντες και εκλεκτοί πολίτες
αναλάμβαναν τη φιλοξενία των θεωρών, αυτών δηλαδή που από κάθε ιερό αναλάμβαναν
την αποστολή να αναγγείλουν στις πόλεις την διεξαγωγή των αγώνων. Ενός
θεωροδόκου από την Αιανή σε δελφικό κατάλογο του 230-220 π.Χ. σώζεται η αρχή
του ονόματός του, Αγορά[---] (πιθανόν Αγοράκριτος), ενώ από την Εορδαία είναι
γνωστοί ως θεωροδόκοι ο Αριστόνους Πεισαίου, τρήραρχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
και ο Μενέλαος Νικάνορος.
Ο
δρομέας Απολλόδωρος είναι γνωστός από επίγραμμα του Αντιπάτρου Θεσσαλονικέα και
ο θάνατος τον βρήκε στην Κυλλήνη της Αρκαδίας, μακριά από την Αιανή και τη
Βέροια:
Κυλλήνην
ὄρος Ἀρκάδων ἀκούεις΄
Αὕτη σῆμ’ ἐπίκειτ’ Ἀπολλοδώρῳ..
Πίσηθέν
μιν ἰόντα
νυκτός ὥρῃ
ἔκτεινεν
Διόθεν πεσὼν κεραυνὸς
τηλοῦ δ’ Αἰανέης τε
καὶ Βεροίης
νικηθεὶς Διὸς ὁ δρομεὺς
καθεύδει.
Και
σε μετάφραση:
Την
Κυλλήνη, βουνό της Αρκαδίας, το έχεις ακουστά
Τώρα
όμως είναι και μνήμα του Απολλόδωρου.
Μια
νύχτα, καθώς γύριζε από την Πίσσα πέρα, έπεσε και τον έκαψε ο κεραυνός του Δία.
Μακριά
από την πατρίδα του την Αιανή και από τη Βέροια, νικημένος από τον Δία κοιμάται
πλέον ο δρομέας.
Από
το παραπάνω επίγραμμα του Αντίπατρου του Θεσσαλονικέα, που διασώθηκε στην
Παλατινή Ανθολογία, πληροφορούμαστε το δραματικό τέλος του Αιαναίου
Απολλόδωρου, νικητή στο αγώνισμα του δρόμου. Προς τιμήν του εδώ και έντεκα
χρόνια διοργανώνονται αθλητικές εκδηλώσεις από το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής,
τα λεγόμενα Αιαναία Άθλα, που κορυφώνονται με το άθλημα του δρόμου, το οποίο
διεξάγεται με αφετηρία τους αρχαιολογικούς χώρους και τερματισμό τη κεντρική
πλατεία του Δήμου, κοντά στην εκκλησία της Παναγίας. Η μεγάλη και ενθουσιώδης
συμμετοχή από όλες τις ηλικίες δεν σημαίνει απαραίτητα την ανάγκη για διάκριση,
παρά την ανάγκη για συνεύρεση σε ένα ξεχωριστό γεγονός προς τιμήν ενός αρχαίου
κατοίκου της ίδιας πόλης, για τον οποίο οι σημερινοί δημότες χαίρονται και
περηφανεύονται να αποκαλούν «δικό τους». Κατά τις διοργανώσεις των έντεκα
προηγούμενων ετών συμμετείχαν δεκάδες δρομείς, ηλικίας από 5 ετών και άνω, και
επιδίωξή μας σταδιακά είναι η ευρύτερη συμμετοχή. Σκοπός δεν είναι ο
πρωταθλητισμός αλλά η άθληση ως έκφραση της καθημερινής ζωής. Από το 2008
μάλιστα στο σημείο του τερματισμού υπάρχει και το μαρμάρινο άγαλμα του Δρομέα,
έργο του γλύπτη Θάνου Καρώνη, που σμιλεύτηκε στο πλαίσιο του
Εργαστηρίου-Συμποσίου που πραγματοποιήθηκε την ίδια χρονιά με ομάδα γλύπτες
στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής και κατέστη θεσμός, αφού
συνεχίζεται έκτοτε, για πέμπτη χρονιά φέτος.
Όσα
συνοπτικά αναφέραμε, και προπάντων η αναγραφή θεωροδόκων από την Άνω Μακεδονία,
επιβεβαιώνουν την συμμετοχή των κατοίκων της σε πανελλήνιους αθλητικούς αγώνες
και αποδεικνύουν την ενότητα του ελληνισμού μέσα από τα κοινά ιδεώδη, όπως το
αιέν αριστεύειν.